Ustawa o elektromobilności i paliwach alternatywnych z dnia 11 stycznia 2018 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 317), dalej „Ustawa” wprowadza szereg nowych rozwiązań wymagających współpracy przedsiębiorstw energetycznych (w tym operatorów systemu dystrybucyjnego elektroenergetycznego) i jednostek samorządu terytorialnego.
W art. 60 Ustawa określa minimalną liczbę punktów ładowania zainstalowanych do dnia 31 grudnia 2020 r. w ogólnodostępnych stacjach ładowania, zlokalizowanych w gminach.
Wskazać należy, że obowiązek wskazany w artykule 60 obejmuje wyłącznie duże gminy, tj. gminy posiadające co najmniej 100 000 mieszkańców. Wg danych GUS obowiązek ten dotyczyć będzie tylko 39 na 2478 gmin w Polsce (wg danych GUS stan na dzień 31 grudnia 2016 roku).
Jak powyższe założenia ustawodawcy przekładają się na obecną sytuację faktyczną. W przypadku Warszawy ustawodawca zakłada, że do dnia 31 grudnia 2020 r. powinno powstać 1000 ogólnodostępnych stacji ładowania, a w przypadku Poznania 210 stacji (obecnie funkcjonuje kilkanaście sztuk, przy czym nie wszystkie z nich spełniają definicję ogólnodostępności wynikającej z Ustawy).
Do początku 2020 roku ustawodawca nie nakłada na operatorów systemów dystrybucji żadnych obowiązków administracyjnoprawnych związanych z budową ogólnodostępnych stacji ładowania, pozostawiając ich budowę zasadom wolnego rynku.
Jednocześnie jednak Ustawa nakłada na wójtów, burmistrzów albo prezydentów miast obowiązek monitorowania liczby wybudowanych punktów. Ustawa określa datę 15 stycznia 2020 r. jako ostateczny termin sporządzenia raportu dotyczącego punktów ładowania na obszarze gminy zainstalowanych w ogólnodostępnych stacjach ładowania. Raport ten jest opracowywany na podstawie Ewidencji Infrastruktury Paliw Alternatywnych, która to jeszcze nie funkcjonuje (planowany termin uruchomienia to 1 stycznia 2019 r.)
W przypadku, gdy z raportu o którym mowa powyżej wyniknie, że określona przez ustawę liczba wybudowanych stacji nie została osiągnięta, wówczas sporządzany jest plan budowy ogólnodostępnych stacji ładowania, który będzie przyjmowany w formie uchwały rady.
Sam projekt planu jest konsultowany z mieszkańcami oraz uzgadniany z operatorami systemów dystrybucyjnych elektroenergetycznych, na obszarze działania których planowane jest rozmieszczenie ogólnodostępnych stacji ładowania. Na operatorach systemów dystrybucyjnych elektroenergetycznych spoczywa obowiązek uzgodnienia projektu planu, biorąc pod uwagę moce przyłączeniowe istniejące oraz przewidywane w planie rozwoju w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na energię elektryczną.
Niniejsza kompetencja jest niezwykle istotna z uwagi na dalsze brzmienie ustawy, nakładające na operatorów systemu dystrybucyjnego obowiązek budowy ogólnodostępnych stacji (art. 64 ust. 1 ustawy). Same koszty budowy traktowane są przez ustawodawcę jako koszty uzasadnione
w rozumieniu art. 3 pkt 21 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne.
Ustawa wskazuje ponadto nowy podmiot, jakim jest operator ogólnodostępnej stacji ładowania. Operatorem tym może być wyłącznie przedsiębiorstwo energetyczne (vide art. 65 ust. 1 Ustawy), pomimo że w definicji wskazuje się, że operatorem tym może być dowolny podmiot. Ustawa wprowadza ponadto do obrotu prawnego kolejny podmiot, którym jest dostawca usługi ładowania, który świadczy usługę ładowania obejmującą ładowanie oraz zapewnienie możliwości korzystania z infrastruktury stacji ładowania, na potrzeby ładowania (w tym miejscu też ograniczono krąg wyłącznie do przedsiębiorstw energetycznych.
Operatora ogólnodostępnej stacji ładowania oraz dostawcę usługi ładowania wskazuje Prezes Urzędu Regulacji Energetyki na wniosek wójta, burmistrza albo prezydenta miasta w drodze decyzji administracyjnej.
Zgodnie z art. 65 ust. 2 Ustawy Prezes Urzędu Regulacji Energetyki wyznacza do pełnienia funkcji operatora ogólnodostępnej stacji ładowania oraz dostawcy usług ładowania, przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu energią elektryczną, które dokonuje sprzedaży energii elektrycznej do co najmniej 40% odbiorców końcowych przyłączonych do sieci dystrybucyjnej elektroenergetycznej na terenie gminy, w której ma pełnić funkcję operatora ogólnodostępnej stacji ładowania.
Ponadto w ciągu roku od dnia wydania decyzji funkcję operatora ogólnodostępnej stacji ładowania może przejąć przedsiębiorstwo energetyczne wybrane przez operatora systemu dystrybucyjnego elektroenergetycznego, który wybudował ogólnodostępną stację ładowania, w trybie przepisów ustawy z dnia 21 października 2016 r. o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi.
Ustawa wprowadza przepisy gwarantujące rozwój infrastruktury umożliwiającej rozwój elektromobilności, przy czym rozwój ten jest ograniczony do terenów silnie zurbanizowanych. Jednocześnie rozwój infrastruktury (zwłaszcza koszty budowy) przerzucono na operatorów systemów dystrybucyjnych elektroenergetycznych.
